• Abnormale curvatuur van wervelkolom in coronale vlak
• Scoliose < 10^o is posturele variatie. 10-20^o is milde scoliose.
• Onderscheid structurele scoliose van functionele scoliose
  • Structurele scoliose: scoliose door:
    • Afwijking wervels (idiopathisch) (80%)
    • Congenitale malformaties wervels (10%)
    • Fractuur door osteoporose, tuberculose of maligniteit
    • Dysmorfe syndromen, zoals neurofibromatose, Marfan of osteogenesis imperfecta
  • Functionele scoliose: scoliose secundair aan extraspinale oorzaken (kort ledemaat, paraspinale spiertonusasymmetrie). 15% van alle scoliose komt door neuromusculaire problemen.
• Meestal is de scoliose (rotatie) naar rechts toe (en dus gibbus rechts), behalve bij infantiele scoliose (< 3 jaar), waarbij vaak linkszijdige curve.
• Terminologie: een rechtszijdige thoracale scoliose is rechtsconvex
• Definities:
  • Infantiele scoliose (<3): vaker in jongens, self-resolving
  • Juveniele scoliose (3-10): vaker in meisjes, hoge kans op progressie
  • Adolescente idiopathische scoliose (AIS) (>10): kan beginnen bij puberteit of duidelijk worden bij groeispurt. Vrouwen hebben hoger risico. Algemeen conservatief behandelen (boston brace).
  • Volwassen scoliose

Epidemiologie

• Algemeen: V:M = 9:1
• Op vroege kinderleeftijd is 60% jongen.
• Adolescente vorm is 90% meisjes.

Meest voorkomend: idiopathische adolescente scoliose, met een prevalentie van 2-3%

Risicofactoren

• Wervelkolomschade, door trauma of congenitaal (structureel).
• Functioneel kan komen door beenlengteverschil of neuromusculaire problemen.
• 80% scoliose is idiopathisch

• Symptomen
  • Meestal pijnloos, behalve bij ernstige deformiteit
  • Scoliose vaak ontdekt bij routine screening
  • Unilevel schouders, midden-asymmetrisch of ribprominentie
  • Vaak positieve familieanamnese
• Tekenen
  • Inspectie
    • Baseline postuur
    • Kijk van rug naar patiënt
    • Vinger bewegen langs processi spinosi
    • Protrusie scapula op convexe zijde
    • Protrusie heup concave zijde
  • Adam’s buigtest. Structurele scoliose wordt erger bij flexie heup, functionele niet.
  • Naar lateraal laten buigen, zie asymmetrie
  • Zie of de scoliose opgeheven kan worden met een voetverhoging
  • Scoliometer gebruiken
• Hoek van Cobb, met gebruik maken van meest gebogen wervels boven en onder de apex. Vanaf 10^o spreken we van scoliose. 

• Observatie, orthese versus operatie
• Infantiele idiopathische scoliose (IIS): 90% spontaan herstel, slechtere prognose dubbele curves. Als verergering, thoracolumbosacrale orthese
• Juveniele idiopathische scoliose (JIS): ernstiger dan AIS, 70% progressiekans. Gebruik orthese.
• Adolescente idiopathische scoliose (AIS): kleine curves in volwassenere patiënten hebben progressiekans 2%, grotere curven in immature patiënten 70%
  • Bracing: alleen effectiefi n patiënten die nog groeien. Rigide bracing > elastische. Draag braces tot 23 uur per dag (minstens 18).
  • Oefening
  • Chirurgie: 1 op 6 patiënten heeft behandeling nodig, waarvan 25% chirurgie ondergaat. Chirurgie aanbevolen bij adolescenten met hoek van Cobb > 45^o. Gebruik een groeistaaf, en vervang deze via spondylodyse als skelet matuur is.
• Volwassen idiopathische scoliose: vooral chirurgisch ingrijpen bij ernstige deformiteit (spondylodese) en groei (bijv. 1^o per jaar), maar minder noodzakelijk als rigide.