Carotisstenose
Carotisstenose
Publicatiedatum: 28 december 2020
Auteur: Begum Sert, vierdejaars geneeskundestudent
Anatomie
De a. carotis communis sinistra ontspringt aan de linkerzijde direct vanuit de aortaboog en de a. carotis communis dextra ontspringt uit de truncus brachiocephalicus. De splitsing van de a. carotis interna en de a. carotis externa wordt de carotisbifurcatie genoemd. De meest voorkomende locatie van een stenose is gelegen ter hoogte van of juist boven de carotisbifurcatie, in de a. carotis interna.
Indeling
- Milde stenose (0-29%)
- Matig-ernstige stenose (30-69%)
- Ernstige stenose (70-99%)
Een carotisstenose ontstaat ten gevolge van atherosclerose.
Risicofactoren voor het ontwikkelen van atherosclerose en hart- en vaatziekten zijn:
- Leeftijd
- Geslacht
- Familiaire belasting
- Hypertensie
- Hypercholesterolemie
- Hyperlipidemie
- Diabetes mellitus
- Roken
- Alcoholgebruik
Symptomen
Asymptomatisch: geen voorgeschiedenis van neurologische symptomen.
Symptomatisch:
- Amaurosis fugax
- Hypesthesie of paresthesie van extremiteit of lichaamshelft
- Paralyse hand, arm of been
- Paralyse aangezichtsspieren (scheve mondhoek)
- Spraakstoornissen, afasie
- Hoofpijn
- Verwardheid
- Epileptiforme insulten
- Wegrakingen
- Bewusteloosheid
Lichamelijk onderzoek
Palpatie toont geen verschil aan tussen beide carotiden.
Auscultatie: bij stenose van > 50% zal een souffle hoorbaar zijn.
– MRI/CT brein (onderscheid bloeding vs. ischemisch infarct)
– ECG (emboliebron: AF)
– Duplex halsvaten: meest geschikte initiële vorm van diagnostiek.
– MR-angiografie
– CT-angiografie: nadeel is potentiële nefrotoxiciteit (i.v.m. nefrotoxisch contrastvloeistof) en stralingsbelasting
– ECG (emboliebron: AF)
– Duplex halsvaten: meest geschikte initiële vorm van diagnostiek.
– MR-angiografie
– CT-angiografie: nadeel is potentiële nefrotoxiciteit (i.v.m. nefrotoxisch contrastvloeistof) en stralingsbelasting
Niet medicamenteus
- Stoppen met roken
- Voldoende bewegen
- Aanpassing voeding
- Gewichtsreductie
- Alcoholgebruik verminderen
Medicamenteus
- Thrombocytenaggregatieremmer (acetylsalicylzuur, prasugrel, clopidogrel)
- Antihypertensiva (bètablokker en/of ACE remmer) afhankelijk van onderliggend lijden
- Cholesterolverlager (statine): afhankelijk van serum LDL en risicoprofiel
Invasieve behandeling
Invasieve behandelingsmogelijkheden:
- Carotisendarteriëctomie (CEA): hierbij wordt de plaque verwijderd in combinatie met de intima
- Het liefst binnen 2 weken na ontstaan klachten
- Altijd met uitvoering van EEG (bloedvoorziening hersenen in de gaten houden).
- Gebruik van patch voor sluiting carotis
- Endovasculaire carotisstent: echter CEA superieur aan carotisstenting.
- Overweeg bij patiënten met hoog risico op perioperatieve mortaliteit en morbiditeit
- Nabehandeling gedurende 3 maanden met acetylsalicylzuur en clopidogrel
Indicaties:
- Asymptomatische carotisstenose > 70% bij mannen < 75 jaar (perioperatief risico op beroerte of overlijden < 3%)
- Carotisstenose > 70% + herseninfarct, TIA of renale ischemie in afgelopen 6 maanden
- Carotisstenose 50-70 bij mannen + herseninfarct of TIA in afgelopen 12 weken
Postoperatieve aandachtspunten:
- Ipsilaterale kloppende hoofdpijn, contralaterale uitval motoriek, bloeding of epileptisch insult (hyperperfusie-syndroom)
- Pijn op de borst
- Benauwdheid
- Heesheid, onvermogen tot hoesten (n. recurrens laesie)
- Slik- en articulatie stoornissen (n. hypogloccus laesie)
Follow-up
- 2 weken (vaatpoli)
- Duplex na 3 maanden, 6 maanden en 1 jaar