Kinkhoest is een acute besmettelijke ziekte van tractus respiratorius, veroorzaakt door Bordetella pertussis en minder frequent door Bordetella parapertussis. Hoestbuien ontstaan door schade aan epitheel door toxines.

• Verspreiding is aërogeen via druppelinfectie
• Incubatietijd 7-14 dagen (max. 3 weken)
• Vaccinatie beschermt maar 4 tot 12 jaar
• Voor kinkhoest geldt een meldingsplicht 

Er zijn 3 stadia

• Catarraal stadium: duur 1 tot 2 weken
  • Neusverkoudheid en algehele malaise
  • Harde droge prikkelhoest: vooral ’s nachts maar ook overdag
• Paroxysmaal stadium: duur tot ruim 2 weken
  • Typische expiratoire hoeststoten volgen elkaar snel op gevolgd door lange piepende inhalatie
  • Hoesten gepaard met helder, taai sputum en soms braakt de patiënt
• Reconvalescentie stadium
  • De typische hoeststoten gaan over in een losse hoest die nog enkele weken duurt

Bevestig diagnose middels laboratoriumonderzoek. Behandel- en profylaxe: azitromycine (kinderen of volwassenen) of erytromycine (zwangeren of lactatie). Verwijzen bij kind < 6 maanden oud.

Pseudokroep (laryngitis subglottica) wordt vrijwel altijd veroorzaakt door para-influenzavirus. Meestal onschuldig. Er treedt zwelling op van de larynx. Belangrijke DD:

• Epiglottitis: hoge koorts, angstige indruk, niet willen/kunnen drinken, kwijlen, zittende houding met kin naar voren, geen blafhoest.
• Corpus alienum: plotselinge ontstane benauwdheid zonder tekenen van infectie.
• Astma-aanval, acute pneumonie, pneumothorax.

Indeling gebaseerd op mate van ernst

• Mild: blafhoest, geen stridor, geen intrekkingen in rust
• Matig-ernstig: frequente blafhoest, goed hoorbare stridor in rust, intrekkingen in rust, geen agitatie
• Ernstig: frequente blafhoest, opvallende inspiratoire en soms ook expiratoire stridor, forse intrekkingen in rust, hoeveelheid ingeademde lucht verminderd bij auscultatie, significante nood en agitatie
• Dreigend respiratoir falen: lethargie, verminderd bewustzijn, grauw uiterlijk, blafhoest (vaak niet prominent), hoorbare stridor in rust (soms moeilijk hoorbaar), intrekkingen (soms niet opvallend)

Beleid en beloop

• Mild: neemt expectatief binnen enkele uren af. Stomen is niet aangetoond effectief.
• Matig-ernstig: eenmalig dexamethasondrank. Alternatief: budesonide per jetvernevelaar.
• Verwijzen bij onvoldoende verbetering na corticosteroïd.

Bronchiolitis wordt meestal veroorzaakt door het respiratoir syncytieel virus (RS-virus). Vooral in herfst en winter. Nagenoeg alle kinderen van 3 jaar zijn seropositief voor RS-virus. Meestal geeft RSV-infectie symptomen in bovenste luchtwegen, maar bij 10-40% gaat de RSV-infectie over tot onderste luchtwegen: bronchiolitis. Piekincidentie van bronchiolitis tussen 2 en 6 maanden. 1% wordt in ziekenhuis opgenomen.

DD: pneumonie. Pneumonie geeft hoge koorts en meestal unilaterale auscultatoire afwijkingen.

Beleid en beloop
Meestal spontane genezing binnen 3-7 dagen. Medicatie/antibiotica is niet geïndiceerd. Bronchodilator of corticosteroïden zijn niet aangetoond effectief. Eventueel kan betasympathicomimeticum geprobeerd worden ter onderscheid van een eerste astma-aanval. Bij verhoogd risico op ziekenhuisopname wordt pavlizumab gegeven, de kinderarts schrijft dit voor.

Verwijzen bij slechte voeding (<50% van normale voeding over laatste 24 uur), lethargie, agitatie, apneus, progressieve dyspneu, neusvleugelen, cyanose of onzekerheid over diagnose.