Otitis media acuta (OMA) en otitis media met effusie (OME)
Otitis media acuta (OMA) en otitis media met effusie (OME)
Publicatiedatum: 8 december 2020
Auteur: Bernd Vermorken, zesdejaars geneeskundestudent
- Otitis media kan opgedeeld worden in otitis media acuta (OMA) en otitis media met effusie (OME).
- Zowel OMA als OME worden veroorzaakt door een slecht functionerende buis van Eustachius (tuba auditiva).
- Een OME is een ophoping van vocht in het middenoor (effusie), verzoorzaakt door de negatieve druk/ vacuum in het middenoor. Er is geen sprake van bacteriële infectie.
- Een OMA is de situatie waarbij deze effusie bacterieel infecteert.
Otitis Media Acuta (OMA)
Een OMA ontstaat zelden door hematogene verspreiding of langs buiten. Meestal is het een gevolg van ophoping en groei van bacteriën in het vocht (effusie) in het middenoor, ontstaan bij een afgesloten buis van Eustachius. Vaak is de Streptococcus pneumoniae of de Haemophilus influenzaehiervoor verantwoordelijk.
Kinderen, zeker de kleintjes onder de 2 jaar, hebben vaak een afsluiting van de buis van Eustachius. Deze is zeer smal en loopt horizontaal op jonge leeftijd, met als gevolg slechte klaring, ventilatie en bescherming van het middenoor.
Otitis Media met Effusie (OME)
Een OME treedt vaak op samen met een bovenstelunchtweginfectie. De hypothese is dat er een vacuüm ontstaat en daardoor ophoping van vocht in het middenoor (effusie). Je ziet het iets meer bij jongens, maar bijna alle (>90%) kindjes onder de 6 jaar hebben het gehad. Piekleeftijd is tussen 6 maanden en 4 jaar.
Vraag naar oorklachten (eenzijdig of tweezijdig) in de trant van:
– Tinnitus | – Otorroe |
– Gehoorverlies | – Jeuk |
– Otalgie | – Verstopt gevoel |
– Recent doorgemaakte BLWI | – Traumata |
– Mogelijkheden voor corpus alienum | – (Draai)duizeligheid |
– Misselijkheid | – Frequent watercontact |
Na inspectie van de buitenkant van het oor, wordt het oor verder onderzocht met een otoscoop (bijvoorbeeld door een huisarts) of een microscoop (door de KNO-arts). Daarbij let je op:
– de gehoorgang: Schilfering? Roodheid? Zwelling? Cerumen? Vesiculae? Erosies? Otorroe?
– het trommelvlies: Lichtreflex? Kleur? Doorschijnendheid? Littekenweefsel? Wat zie je achter het trommelvlies (vloeistofspiegel, bellen).
Welke symptomen/ signalen zijn aanwezig?
Otitis media acuta (OMA): hevig kloppende otalgie, koorts, vaak een voorafgaande bovensteluchtweginfectie, algemeen ziek.
Het trommelvlies is vaak erythemateus en bomberend, met name de achterbovenkwadrant bombeert flink. Door druk kan dit wat ischemisch of zelfs necrotisch worden. Dit kan dan uiteindelijk perforeren (met purulente otorroe als gevolg).
Otitis media met Effusie (OME): meestal geen teken van infectie, wel (conductief) gehoorverlies.
Achter het trommelvlies is vocht zichtbaar, eventueel in de vorm van een spiegel en/ of luchtbellen. Mensen klagen niet zozeer over een pijnlijk oor, meer over ‘een vol oor’.
Otitis media acuta (OMA)
Bij kinderen:
De ergste klachten zijn meestal binnen 2-3 dagen over. Gehoor wordt beter in totaal na 4-6 weken.
Start met 3 dagen pijnstilling in de vorm van paracetamol of eventueel ibuprofen. Bij blijvende klachten/ koorts/ loopoor>1week, start antibioticum (amoxicilline gedurende 7 dagen, bij uitblijven van effect kun je overstappen naar augmentin). Bij recidiverende OMA kunnen buisjes overwogen worden. Cave: Bij afstaand oor, denk aan mastoïditis. Bij ernstig ziek zijn/ neurologische afwijkingen denk aan meningitis.
Bij volwassenen wordt altijd gestart met antibiotica, meestal amoxicilline(+clavulaanzuur).
Otitis media met effusie (OME)
Kinderen:
Expectatief beleid, meestal verdwijnt de effusie binnen 12 weken.
Bij problemen in de taalontwikkeling/ spraak-taalachterstand door langdurige klachten (>3maanden) kunnen buisjes overwogen worden. Deze hebben 6-12 maanden effect (daarna vallen ze uit). Plaatsing: paracentese in vooronderkwadrant. Een complicatie bij buisjes kan een loopoor zijn. Dit treedt bij 10% op, maar is meestal tijdelijk.
Bij volwassenen kunnen antihistaminica (vanwege allergische rinitis), decongestiva of nasale corticosteroïden overwogen worden. Bij (recidiverende unilaterale) OME moet er verder onderzoek gedaan worden naar eventuele obstructieve aandoeningen!
– Huizing et al. 2007. Keel-neus-oorheelkunde en hoofd-halschirurgie. ISBN 978 90 313 4739 1
– NHG-Standaard Slechthorendheid
– Farmacotherapeutisch Kompas – Otitis Media Acuta
– UpToDate – Otitis Media Acuta and Effusion